Geografija
Bijeljina je smještena na granici Bosne i Srbije, i predstavlja raskršće puteva za Srbiju, Hrvatsku i unutrašnjost Bosne. Smještena u ravnoj i plodnoj Semberiji, u blizini rijeka Drine i Save, ispod planine Majevice, Bijeljina ima jednu od najrazvijenijih poljoprivreda u Bosni i Hercegovini. Glavninu proizvodnje čine pšenica i kukuruz, povrće, kupus, paprika, paradajz i lubenice. Voćarstvo i stočarstvo su takođe zastupljeni, ali manje.
[uredi]
Istorija
Najstariji pronađeni tragovi obitavanja datiraju iz perioda neolita - starčevačke kulture, 5-4. milenijum stare ere. Važno raskršće kulturnih uticaja u neolitu, bronzanom dobu i kasnije.
Bijeljina je bila jedno od središta panonsko-ilirskog ustanka. Među značajne ličnosti 19. veka ubrajaju se Filip Višnjić i Ivo od Semberije, knez Bijeljinske nahije, koji se nalaze i na grbu Bijeljine.
Iako se ime „Bijeljina“ prvi put spominje već 1446. godine, ime se ozvaničilo tek 1918. godine. Tokom vladavine Austro-Ugarske, grad je nosio ime „Bjelina“, a još prije toga „Belina“ i „Bilina“.
[uredi]
Rat u Bosni i Hercegovini Za više informacija pogledajte Rat u Bosni i Hercegovini
Bijeljina je, za vrijeme rata u BiH, bila centar Srpske autonomne oblasti, SAO Semberija i Majevica, koju su organizovale srpske vlasti. Za vrijeme tog rata je doživjela značajne demografske promjene. Prije rata, glavninu stanovništva u gradu je činilo muslimansko i srpsko stanovništvo, a većinu sela su naseljavali skoro isključivo Srbi, osim sela Janja. U prvim danima aprila 1992. godine, paravojne snage vođene Željkom Ražnatovićem „Arkanom“ su upale u grad, kada je stradalo oko 100 civila[traži se izvor od 09. 2009.], te je veliki broj nesrpskog stanovništva nasilno iseljen iz grada. Ubrzo je grad popunjen pristiglim izbjeglicama srpske pripadnosti iz ostalih dijelova Bosne i Hercegovine, koji su bili pod muslimanskom i hrvatskom vlašću, te se struktura stanovništva značajno promijenila u korist Srba. Po završetku rata, povratkom jednog dijela stanovništva porastao je broj Muslimana u odnosu na Srbe, ali je većinsko stanovništvo ostalo srpsko.
[uredi]
Arhitektura
Najstarija javna građevina u gradu Bijeljini je Crkva svetog Đorđa, sagrađena 1872. godine. Druga najstarija građevine je Muzej Semberije, sagrađen 1876. godine. Gradski park je sagrađen 1892.
[uredi]
Znamenitosti
Spomenik Kralju Petru Karađorđeviću
Na glavnom trgu Bijeljine, ispred gradske skupštine, nalazi se spomenik Kralju Petru Karađorđeviću, replika spomenika podignutog prije Drugog svjetskog rata. Autor originalnog spomenika je hrvatski vajar Rudolf Valdec. Tokom Drugog svjetskog rata ustaše su spomenik sklonile sa trga i uništile, a i komunistička vlast po završetku rata je odbila da ga vrati. Tek prve godine rata u Bosni i Hercegovini, 1992., replika spomenika je postavljena na mjesto na kome se nalazio i originalni spomenik, a na čijem je mjestu za vrijeme SFRJ stojao spomenik borcima NOR-a. Autor replike je akademski vajar Zoran Jezdimirović.
[uredi]
Manastir Tavna Za više informacija pogledajte Manastir Tavna
Manastir Tavna
Manastir Tavna je smješten u južnom dijelu opštine Bijeljina. Prvobitni manastir je zadužbina sinova Stefana Dragutina, Vladislava i Urošica. Današnji manastir je smješten gdje i prvobitni, i stariji je od većine manastira u svojoj okolini. U prvim godinama turske vladavine, manastir Tavna je bio oštećen, ali je uz pomoć pravoslavne zajednice tokom vremena popravljen. Između 1941. i 1945. godine, ustaše su bombardovale ovaj manastir, ali je ponovo popravljen nakon Drugog svjetskog rata.
[uredi]
Banja Dvorovi Za više informacija pogledajte Banja Dvorovi
Banja Dvorovi se nalazi u selu Dvorovi, istočno od Bijeljine. Sastoji se od hotela „Sveti Stefan“, banjskog medicinskog bloka, kompleksa bazena punjenih lokalnom termomineralnom vodom (75°C), sportskim terenima za tenis, mali fudbal i košarku itd. Kompleks bazena, koji se sastoji od jednog olimpijskog bazena, dodatna dva bazena za odrasle sa srednjom dubinom, dva bazena za djecu i kompleksa uslužnih radnji, tokom ljetnih perioda predstavlja glavno mjesto za rashlađivanje većine stanovništva Bijeljine i okolnih sela.
[uredi]
Etno selo „Stanišići“ Za više informacija pogledajte Stanišići (etno selo)
Etno selo „Stanišići“
Etno selo „Stanišići“ je etno selo u okolini Bijeljine tri kilometra od grada. Kompleks je izgrađen u martu 2003. godine[1], i u početku se sastojao od jednog vještačkog jezerceta, restorana i potočića, ali se vremenom širio pa danas sadrži dvije funkcionalne vodenice, jednu „drinsku“ (iz 1917) i jednu „potočnu“ (iz 1937), mljekarnik (iz 1948), kameni bunar, ambar, još jedno jezerce i restorane sa domaćim specijalitetima pripremanim na tradicionalnom ognjištu gdje se služe i peciva od brašna samljevenog u dvjema vodenicama[2], kao i jela savremene kuhinje.
U organizaciji etno sela moguće su vožnje fijakerom i lovačkim saonicama po semberskim selima i po obali Drine.
U etno selu „Stanišići“ postoji i drvena kuća iz 1933. godine u kojoj se prodaju unikatni drveni namještaj (tronošci, stolice, stolovi), stari alati i drugi suveniri.
[uredi]
Kultura
Srpsko kulturno umjetničko društvo „Semberija“ na „Folk festu“ 2006. godine
U Bijeljini radi Srpsko kulturno umjetničko društvo Semberija koje njeguje folklornu i muzičku baštinu srpskog naroda i drugih naroda koji žive na prostoru bivše Jugoslavije[3]. U Bijeljini takođe radi i Srpsko kulturno umjetničko društvo „Velika Obarska“.
[uredi]
Školstvo
U srednjem vijeku, hrišćani su se pismu učili uglavnom u manastirima. U Bijeljini je prva osnovna škola otvorena 1838. godine. 1902. godine ova škola je renovirana, dodat je jedan sprat i još nekoliko učionica. U periodu između 1893. i 1895. godine, tu je radio Jovan Dučić kao nastavnik[4]. Do 1919. godine, škola je radila u ovoj zgradi, a zatim je predata novootvorenoj realnoj gimnaziji.
[uredi]
Osnove škole
Krajem Drugog svjetskog rata je promijenjen školski sistem, pa je 1951. godine otvorena prva osmogodišnja osnovna škola, a 5 godina kasnije i druga. Zatim su otvorene osnovne škole 1959. i 1966. godine. Od 1953. godine u gradu postoji i osnovna muzička škola, u zgradi bivše Srpske štedionice.
[uredi]
Srednje škole
Srednje škole u Bijeljini su sljedeće:
Gimnazija „Filip Višnjić“
Poljoprivredna škola
Srednja elektrotehnička škola
Srednja tehnička škola
Ekonomska škola
Građevinska škola
[uredi]
Visoko školstvo
Od 1992. godine, Bijeljina ima i ustanove za visoko i više školovanje. Tokom godina su se otvarali novi privatni i državni fakulteti, a danas funkcionišu sljedeći:
Učiteljski fakultet
Pravni fakultet
Viša poslovna škola
Poljoprivredni fakultet
Univerzitet „Sinergija“
Univerzitet „Pavlović“
[uredi]
Transport
Od Bijeljine vodi samo jedna pruga, koja vodi ka Šidu u Srbiji koja nije u funkciji. Pored toga, Bijeljina ima i avionsko uzletište.
Gradski prevoz povezuje grad sa prigradskim naseljima i saobraća svakog dana u skladu sa redom vožnje. Gradski prevoz je u organizaciji autoprevoznika „Semberija transport“
